موضوع مهاجرت دانشجويان و فارغ التحصيلان ايراني همواره يكي از موضوعات مهم جامعه ايران بوده كه همواره تحت الشعاع اظهار نظرهاي غير مستند قرار داشته است و اين موضوع در هياهوي رقابت‌هاي انتخاباتي همانند ساير حوزه‌هاي ديگر گرفتار استفاده ابزاری جريان‌هاي سياسي براي تخريب رقبا و یا عملکرد دولت مستقر شده است. تشديد مهاجرت دانشجويان و فارغ التحصيلان دانشگاهي در طول 8 سال گذشته يكي از ادعاهايي است كه در مناظرات انتخاباتي به آن اشاره شده است. برای بررسی این ادعا می توان به آمار مهاجرتی ایران بر اساس منابع معتبر بین المللی رجوع کرد.  

بطور کلی در مورد روند جمعيت دانشجويان ايراني در خارج از كشور بايد گفت كه تعداد دانشجويان ايراني در خارج از كشور طي سال‌هاي 2000 تا 2018 با افزايشي 2/3 برابري همراه بوده است و از 17.477 نفر در سال 2000 به 56.376 نفر در سال 2018 رسيده است. اما نکته کلیدی و حائز توجه این است که قسمت عمده این افزایش و جهش آن مربوط به بازه سال های 2004 تا 2011 میلادی (سال های 1383 تا 1391) است که جمعیت دانشجویان ایرانی مشغول به تحصیل در خارج از تراز 20 هزار وارد تراز 50 هزار شده است و لذا در طول این دوره 8 ساله تقریباً 2.5 برابر شده است. رتبه دانشجو فرستی ایران در این مدت از  رتبه 28 ام در جهان به رتبه 12 ام افزایش یافته است که بالاترین جهش رتبه دانشجو فرستی ایران در طول دو دهه گذشته بوده است.  نکته حائز توجه این است که در بازه زمانی 2011 تا 2018 جمعیت دانشجویان ایرانی خارج از کشور در تراز 50 هزار دانشجو ثابت مانده و رتبه دانشجو فرستی ایران از رتبه 12 به رتبه 19 ام تنزل یافته است. نمودارهای زير روند جمعیت دانشجویان ایرانی خارج از کشور و و رتبه دانشجو فرستی ایران  در جهان را طي سال‌هاي 2000 تا 2018 را نشان مي‌دهند. لازم به ذکر است آمار جهانی دانشجویان در دو سال اخیر هنوز بصورت رسمی منتشر نشده است، با این حال با توجه به شرایط دوران کرونا و توقف روند مهاجرت های بین المللی تحصیلی، این آمار و روندها دچار تغییر چندانی نشده است.

نمودار 1- جمعیت ( تجمعی)  دانشجویان ایرانی در خارج از کشور از سال 2000 تا 2018

منبع:(UIS, 2021)

کانال تلگرامی رصدخانه مهاجرت ایران

کانال آپارات رصدخانه مهاجرت ایران

کانال اینستاگرام رصدخانه مهاجرت ایران