کمبود آب یک چالش و نگرانی رو به رشد در سراسر جهان است. عواملی که باعث کمبود آب می‌شوند در کشورها و مناطق جغرافیایی متفاوت است اما محرک‌های اصلی برای افزایش تقاضای جهانی آب، افزایش جمعیت جهان، تغییر الگوهای مصرف، گسترش کشاورزی آبی و رشد شهرنشینی است. در حالی که جمعیت جهان در قرن بیستم سه برابر شد، استفاده از منابع آب تجدید پذیر شش برابر شده است که با پیش‌بینی افزایش40 تا 50 درصدی جمعیت جهان طی 50 سال آینده همراه با صنعتی شدن و رشد شهرنشینی منجر به افزایش نقاضا برای آب و پیامدهای جدی زیست محیطی می‌شود. تامین آب کافی یک مساله حیاتی برای افزایش تولید غذا برای پاسخگویی به نیازهای جمعیت آینده است. طبق گزارش یونیسف بیش از 2 میلیارد نفر در سراسر جهان در مناطقی با تنش آبی زندگی می¬کنند. همین امر در مورد بیش از نیمی از جمعیت جهان تا سال 2050 اگر اقدامی صورت نگیرد، صادق خواهد بود. چهار میلیارد نفر(تقریباً دو سوم جمعیت جهان) هر سال حداقل برای یک ماه با کمبود شدید آب مواجه هستند. طبق گزارش سازمان ملل تا سال 2035 حدود 40 درصد جمعیت جهان در مناطق شدیدا تحت تنش آبی زندگی خواهند کرد. تغییرات اقلیمی بار سنگینی بر بحران جهانی آب است. رخداد رویدادهای شدید اقلیمی، تشدید سیل، طولانی شدن دوره¬های خشکسالی و کوتاه شدن دوره‌های بارش و موارد دیگر در حال حاضر به شدت بحران آب در جهان را تشدید کرده است. از بسیاری جهات، بدترین تأثیرات بحران‌های اقلیمی از طریق آب احساس خواهد شد. بهره برداری بیش از حد و نامناسب از آّب‌های زیرزمینی توسط افرادی که برای آب آشامیدنی، امنیت غذایی و زندگی پایدار به آن متکی هستند، در طول 50 سال گذشته در دوره‌های خشکسالی به طور قابل توجهی افزایش یافته است. با کمیاب شدن منابع آب، مشکلاتی در تخصیص عادلانه آب وجود خواهد داشت. دولت‌ها ممکن است مجبور شوند بین منافع کشاورزی، صنعتی، شهرداری یا محیط‌زیست یکی را انتخاب کنند. بدون امنیت آب امنیت ملی وجود نخواهد داشت.

درواقع آب برای ثبات هر کشوری روی کره زمین آب ضروری است. از این رو کاهش ذخایر آب به معنای تهدید امنیت ملی و رنج بیشتر انسان و افزایش مخاطرات، بی ثباتی، درگیری خشونت آمیز و مهاجرت به ویژه در مناطق حساس ژئوپلیتیکی است. به گزارش بانک جهانی کمبود آب با 10 درصد افزایش مهاجرت جهانی مرتبط است. ارتباط روشن بین کمبود آب، ناامنی غذایی، بی ثباتی اجتماعی و ناآرامی اجتماعی تأکید می‌کند که به نوبه خود می‌تواند مهاجرت را در سراسر جهان تحریک و تشدید کند. در نتیجه انتظار می‌رود در سال‌های آتی موجی از پناهندگان آبی به وجود بیاید. بنابر گزارش یونیسف ممکن است تا سال 2030 حدود 700 میلیون نفر به دلیل کمبود شدید آب آواره شوند و تا سال 2040 تقریبا از هر چهار کودک در سراسر جهان یک نفر در مناطقی زندگی کنند که با تنش آبی بسیار شدید مواجه هستند. سازمان ملل متحد نیز در گزارشی پیش بینی می‌کند که 1.8 میلیارد نفر تا سال 2050 با کمبود مطلق آب مواجه خواهند شد و دو سوم جهان در شرایط کم آبی زندگی خواهند کرد و 135 میلیون نفر تا سال 2045 به دلیل بیابان زایی آواره خواهند شد. در خاورمیانه به عنوان یکی از کم آب‌ترین مناطق جهان دسترسی به آب برای میلیون‌ها نفر به ویژه آسیب پذیرترین آن‌ها یک مبارزه روزانه است. خاورمیانه با دربرداشتن 7 درصد کل جمعیت جهان، در حالی که تنها از 5/1 درصد منابع آب شیرین تجدیدپذیر برخوردار است به عنوان منطقه‌ای شناسایی می‌شود که بیشترین میزان این تنش را تجربه خواهد کرد (Krakow 2020, 2. بنا به استناد گزارش بانک جهانی این منطقه با بیشترین ضررهای اقتصادی مورد انتظار ناشی از کمبود آب مرتبط با اقلیم مواجه است که بین 6 تا 14 درصد تا سال 2050 تخمین زده می‌شود. تاثیر کمبود آب بر امنیت غذایی می¬تواند مردم این منطقه را مجبور به مهاجرت در جست و جوی کشورهایی با منابع آبی بیشتر کند. این عامل با جنبه-های دیگری مانند ثبات سیاسی، حکومت داری، قدرت اقتصادی و فرصت‌های شغلی در ارتباط است. در سال 2015 میلادی، بیش از یک میلیون مهاجر و پناهنده به اروپا سرازیر شدند اروپا سرازیر شدند و بحران‌های سیاسی را در بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا و در داخل آن تشدید کردند. بیشتر پناهجویان از سوریه، افغانستان و عراق بودند. در سال 2017 میلادی، 6.6 میلیون مهاجر و پناهنده در انتظار عبور از آفریقا و خاورمیانه به اروپا بودند. آن¬ها شامل پناهندگانی از سوریه و عراق، اما همچنین مهاجران اقتصادی از لیبی، نیجر، چاد، نیجریه، بنگلادش، گینه، ساحل عاج و گامبیا بودند. این بحران طولانی مهاجرت - که بخشی از آن ناشی از کمبود آب است - تأثیرات سیاسی عمیقی در اروپا و ایالات متحده داشته است.

بحران آب در ایران در حال ورود به پارادایم جدیدی است که اثرات آن در زندگی روزمره میلیون¬ها نفر قابل مشاهده است. بارندگی ضعیف در ایران در چندسال اخیر چالش‌هایی را در تامین آب و انرژی کافی، سازگاری با آب و هوای گرم¬تر نشان می¬دهد. این خشکسالی‌ها بسیاری از ایرانیان را بدون آب و برق می‌گذارد. عرضه آب ایران به دلیل تغییرات آب و هوایی و سیاست گذاری ضعیف در حال کاهش است، در حالی که تقاضا در حال افزایش است و کمبودها را به دنبال دارد. مجموع این شرایط باعث می‌شود که ایران به سمت ورشکستگی آّبی پیش برود. این اثرات ممکن است فراتر از مرزهای ایران بوده و یکی از موضوعات تعیین کننده در آینده ایران باشد. در صورت تشدید این شرایط، منابع آبی بسیاری از روستاها و مناطق ایران تمام می¬شود و مردم نمی‌توانند کاری برای تامین معیشت انجام دهند در نتیجه ممکن است سبب افزایش مهاجرت شود. تشدید بحران آب در ایران این پتانسیل را دارد که بر سر مسائل دسترسی به آب و انرژی برای همسایگان مانند عراق، که به شدت به تامین انرژی ایران متکی است و منابع فرامرزی مشترک دارند؛ تاثیر بگذارد. بنابراین، آب یکی از موضوعات تعیین کننده در آینده ایران خواهد بود که نه تنها به دلایل سیاسی یا اقتصادی بلکه به دلیل بحران‌های دائمی زیست‌محیطی، جریان مهاجرت از ایران را افزایش می‌دهد. از سوء مدیریت منابع تا استفاده ناکارآمد از سدها به عنوان روشی برای کنترل آب از عوامل تشدید کننده این بحران است. خشک شدن دریاچه ارومیه در آذربایجان و دریاچه هامون در بلوچستان، کمبود بارش و فرو نشست زمین در اصفهان بسیاری از افراد و کشاورزان را به سمت مهاجرت به سوی شهرها و پیرامون شهرها سوق داد و اثرات منفی فراوانی بر نظم اجتماعی، سلامت و کشاورزی آن مناطق داشت. موضوع سوء مدیریت آب در ایران و همسایگان، بحران آب و هوایی مانند خشکسالی، سیل و طوفان های شن از گذشته تاکنون، دلیل افزایش جابجایی به شهرهای پرجمعیت بوده است که فشار بیشتری بر زیرساخت¬ها و منابع ایجاد کرده است.

منازعات بر سر منابع آبی سابقه طولانی دارد، اما در مورد ایران، آب یکی دیگر از دلایل افزایش تنش های منطقه ای و بین المللی است. این موضوع یک ویژگی بین المللی نیز دارد، زیرا سه رودخانه اصلی ایران به همراه نهرهای کوچکتر آن در نقاط مختلف منطقه شمال شرق به سمت کشور همسایه عراق می ریزند. همچنین 30 درصد آب شیرین ایران در جنوب غرب به ویژه در استان خوزستان که هم مرز با عراق و خلیج عربی است قرار دارد: منطقه مرزی ایران و عراق در جنوب غربی و بین ایران و افغانستان در شرق در سال های اخیر طوفان های شدید گرد و غبار را تجربه کرده¬اند. این دو منطقه عمده ترین تولیدکنندگان کشاورزی ایران بودند. با این حال، با ادامه چرخه‌های خشکسالی، طوفان شن و سیل، بیشتر زمین‌های کشاورزی تخریب شده‌اند که بر وضعیت امنیت غذایی تأثیر گذاشته است. ایران با میزان بارندگی سالانه حدود یک سوم میانگین جهانی در میان کشورهای خشک جهان قرار دارد. در ایران با افزایش شرایط ناامنی آبی نیاز به یک تحول واقعی بر اساس حکمرانی مرتبط با آب نیاز است. مدیریت صحیح منابع آب، صرفه‌جویی در مصرف آب كشاورزی، تغییر الگوی کشت، بازسازی معیشت و ایجاد آینده¬ای سبز و انعطاف پذیر برای جلوگیری از تشدی بحران آب حیاتی است.