سياست‌هايي كه با هدف تشويق بازگشت نيروي كار ماهر طراحي شده‌اند را مي‌توان به سه دسته تقسيم كرد:

1-سياست‌هاي شبكه‌اي ‌مهاجرت

2-برنامه‌هاي بازگشت موقت

3-برنامه‌هاي بازگشت دائم.

هدف اين سياست‌ها صرفاً تشويق بازگشت نيروي كار نيست، بلكه با هدف تقويت ارتباط ميان نیروی کار ساکن خارج از كشور با داخل كشور طراحي شده است و وسعت آن مي‌تواند متفاوت باشد. برخي از اين سياست‌ها كل جمعيت مهاجر را مورد هدف قرار مي‌دهد و برخي ديگر كارآفرين‌ها، مهندسان، دانشجويان، دانشمندان و پژوهشگران را مورد هدف قرار می‌دهد. در دهه‌های گذشته انجمن‌هایی از متخصصان چینی در چندین کشور اروپایی و آمریکای شمالی تشکیل‌شده است. نمونه‌ای از چنین شبکه‌ای از دانشمندان چینی در ایالات‌متحده، انجمن بیوشیمی چینی-آمریکایی است. همچنین در چند سال گذشته، انجمن‌های دانشمندان چینی در چندین کشور اروپای غربی (مانند انگلستان و هلند) و در ایالت‌های ایالات‌متحده و در دانشگاه‌ها تشکیل‌شده‌اند. این انجمن‌ها با برنامه‌های مستمری که با حمایت دولت انجام می‌شود ارتباط بین نیروی کار ماهر مهاجر با داخل چین را فراهم کرده و انجام پروژه‌های مشترک و حل مسائل موردعلاقه دو طرف را امکان‌پذیر کرده‌اند.

اين سياست‌ها در كنار سياست‌هاي شبكه‌اي مهاجرت براي تشويق بازگشت نیروی کار به كشور طراحی‌شده است. ازجمله اين سياست‌ها مي‌توان به ايجاد سيستم مالياتي باهدف تسهيل فرستادن پول به داخل كشور و تسهيل راه‌اندازی شركت‌ها در كشور در حالتي كه محل اقامت اصلی افراد خارج از كشور است، اشاره كرد. همچنين برخي كشورها امكان دو تابعیتی بودن را به‌ویژه براي نسل دوم مهاجران فراهم كرده‌اند تا آن‌ها بتوانند به‌راحتی وارد كشور شوند. يكي از مثال‌هاي مستقيم اين سياست‌ها تشويق اساتيد دانشگاه به برگزاري كلاس و يا انجام تحقيقات مشترك براي دوره‌هاي کوتاه‌مدت در كشورشان است. اين سياست به تشكيل شبكه‌هاي كاري ميان نيروي كار ماهر در داخل و خارج كشور نيز كمك مي‌كند و امكان بازگشت آن‌ها را براي بلندمدت فراهم مي‌كند.

سياست‌هايي كه با هدف بازگشت دائم مهاجران طراحي مي‌شود را مي‌توان به دودسته تقسيم كرد: 1-سياست‌هايي كه كارآفرين‌ها را هدف قرار مي‌دهد. اين سياست‌ها شامل سيستم مالياتي مطلوب، امكان حفظ تابعيت خارجي و ايجاد پارك‌هاي فناوري است كه نیروی کار بازگشتي بتواند در آنجا کسب‌وکار خود را شروع كند و از مزايايي نظير معافيت از ماليات، فضاي كاري رايگان، مدرسه براي فرزندان خود و غيره بهره ببرد. 2-سياست‌هايي كه پژوهشگران بخش دولتي را مورد هدف قرار مي‌دهد. اين سياست‌ها شامل حقوق مناسب، فراهم‍ كردن بودجه براي تحقيقات، فراهم كردن فرصت‌هاي شغلي و فراهم كردن خانه، مدرسه و اشتغال براي همسران افراد بازگشته است.

از ميان كشورهايي كه میزان مهاجرت نيروي كار در آن‌ها بالا است و از برنامه‌های ذکرشده برای تشویق بازگشت نیروی کار استفاده کرده است مي‌توان به هند اشاره كرد. هند ازجمله كشورهايي است كه در دهه‌هاي اخير مهاجران بسياري به ديگر كشورها داشته است. عمده مهاجرت نيروي كار ماهر این کشور به كشورهاي سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه و آمريكاي شمالي بوده است. اطلاعات افرادي كه متولد هند هستند اما در آمريكا زندگي مي‌كنند به همراه اطلاعات كل مهاجران ساکن در آمریکا در سال 2019 در جدول 1 مشخص ‌شده است.

جدول1 - مشخصات مهاجران ساکن در آمریکا در سال 2019

توضیحات: متغیر تحصیلات تخصصی به‌صورت درصدی

از جمعیت بالای 25 سال که دارای تحصیلات تخصصی هستند تعریف‌شده است.

متغیرهای مشاغل به‌صورت درصدی از افراد بالای 16 سال شاغل در هر بخش تعریف‌شده است.

با توجه به اين جدول،‌ هنديان حدود 6 درصد از كل مهاجران آمريكا را تشكيل مي‌دهند اما درصد بالايي از آن‌ها (به‌ویژه در مقايسه با كل مهاجران در آمریکا) داراي تحصيلات تخصصي هستند. به‌طوری‌که نزديك به 47 درصد هنديان بالاي 25 سال، دارايي تحصيلات تخصصي هستند اما اين عدد براي كل مهاجران در این کشور 14 درصد است. با بررسي صنايع مختلف نیز درمي‌يابيم نزديك به 30 درصد از هنديان بالاي 16 سال، در خدمات تخصصی، علمی و مدیریتی مشغول به كار هستند كه درواقع بيش از دو برابر كل مهاجراني است كه در اين صنعت مشغول به كار هستند. بنابراين هند نیروی کار باسواد و متخصص قابل‌توجهی در آمريكا دارد و به همين دليل دولت هند به‌منظور تشویق بازگشت و چرخش استعدادهایی هندی خارج از کشور سیاست‌هایی را در پیش‌گرفته است. در طول سال‌هاي 1980 تا 1990 عمده ارتباط هندیان خارج از کشور با داخل در قالب ارسال وجوه به کشورشان بود که در قبال آن حمايتي از دولت دريافت نكردند. پس از سال 2001، دولت هند وزارتخانه‌ای را براي رسيدگي به امور مهاجران تأسیس کرد تا سرمایه‌گذاری مهاجرانی که وجوه نقد به کشور ارسال می‌کردند را تسهیل نماید. همچنين دولت تغييراتي در سيستم مالياتي به وجود آورد تا مشوقی برای سرمايه‌گذاري این افراد در كشور باشد. علاوه بر اين، به دليل اينكه تابعيت دوگانه در هند قانوني نيست، با اعطای کارت شهروندان هندی خارج از کشور به‌نوعی امكان تابعيت دوگانه براي افراد فراهم شد. در سال 2005 نيز وزارت خانه علوم و فناوری در هند باهدف جذب دانشمندان و مهندسان برنامه‌اي تحت عنوان کمک‌هزینه رامانوجان شروع كرد. در اين برنامه دانشمندان و مهندسان هرماه مبلغ 50.000 روپيه براي يك دوره‌ي 5 ساله دريافت مي‌كردند. همچنین، اين افراد سالانه مبلغ 500.000 روپيه براي پوشش هزينه‌هاي احتمالي، هزينه سفر، شركت در كنفرانس دريافت مي‌كردند. علاوه بر اين، ‌اين وزارت خانه در سال 2017 برنامه ديگري براي جذب دانشمندان خارجي اجرا كرد. در اين برنامه افراد جذب‌شده بايد حداقل 3 ماه در هند حضورداشته باشند و وظيفه پشتيباني علمي از دانشجويان تحصيلات تكميلي و ديگر محققان را بر عهده بگیرند كه در ازای آن براي ماه اول 15 هزار دلار و پس از آن هرماه 10 هزار دلار دريافت مي‌كردند. همچنین برای جذب کارآفرینان و فعالین در صنعت مناطق ویژه اقتصادی و پارک‌های فناوری نرم‌افزار با قوانین تسهیل شده برای هندیان خارج از کشور و بازگشته ایجاد شد و معافیت‌های مالیات بر درآمد و معافیت‌های صادراتی برای آنان در نظر گرفته شد.

از نتایج این اقدامات و بازگشت نیروی کار ماهر می‌توان به صنعت فناوری اطلاعات در هند اشاره کرد. این صنعت 7.5 درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد و بیش از 2.8 میلیون نفر را به‌طور مستقیم استخدام کرده است. همچنین نظرسنجی‌ای که در سال 2002 از نیروی کار هندی در بخش فناوری اطلاعات سیلیکون ولی انجام شد نشان داد که تعاملاتی قوی میان آن‌ها و هند وجود دارد به‌طوری‌که 52٪ از آن‌ها روابط تجاری با هند دارند و 45٪ اظهار داشتند که ممکن است به‌طور دائم به هند بازگردند. ارتباطات فرامرزی یکی از اجزای موفقیت این صنعت بوده است، به‌طوری‌که مهاجران و کسانی که به هند بازگشتند از شهرت و ارتباطات تجاری خود برای ایجاد شرکت‌های تابعه و سرمایه‌گذاری مشترک استفاده کردند و به‌عنوان "مفسر فرهنگی" بین شرکت‌های آمریکایی و نیروی کار هندی عمل کردند. درواقع آن‌ها با شفاف‌سازی شرایط و فرهنگ هند برای شرکت‌های خارجی امکان همکاری میان آن‌ها را تسهیل کردند. این شرکت‌ها همچنین با انتقال دانش ضمنی نوآوری و انتقال اکوسیستم آن به داخل در توسعه و تغییر فضای کسب‌وکار به سمت توسعه و نوآوری اثرات زیادی گذاشتند و موجب رشد جهشی این صنعت در هندوستان شدند. به‌طوری‌که می‌توان گفت هندوستان توانست با استفاده بهینه از مخزن استعدادهای خارج از کشور خود بزرگ‌ترین منبع ایجاد ارزش‌افزوده را در کشور خود بنیان نهد و یک سرمایه ازدست‌رفته را به فرصتی برای توسعه و خلق ارزش فناورانه تبدیل نماید.