کشورهای کم‌درآمد زنان مهاجر بیشتری دارند

تاریخ انتشار
14:13:00 | 18 / 11 / 1400

کشورهای کم‌درآمد زنان مهاجر بیشتری دارند

blog-main-image

زنان تقریباً نيمي از جمعيت مهاجران بين‌المللي در جهان را تشكيل مي‌دهند. افزايش سهم زنان در مهاجرت‌هاي بين‌المللي موجب ايجاد پديده‌اي به نام "زنانه شدن مهاجرت" شده است. دلايل مختلفي را مي‌توان براي زنانه شدن مهاجرت برشمرد. اول اينكه در هيچ دوره‌اي از تاريخ سهم زنان در مهاجرت‌هاي بين‌المللي به ميزان فعلي خود نرسيده است. از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۵ جمعيت مهاجران زن در دنيا بيش از دو برابر شده است. طي سه دهه گذشته نيز جمعيت مهاجران زن در دنيا با اندكي كاهش از حدود ۴۹ درصد در سال ۱۹۹۰ به حدود ۴۷ درصد در سال ۲۰۱۹ رسيده است. دوم، افزايش تقاضاي فزاينده براي نيروي كار زن خصوصاً در بخش‌هاي مراقبتي، خدماتي و توليدي ازجمله مهم‌ترین دلايلي است كه موجب افزايش سهم زنان از مهاجرت‌هاي بين‌المللي شده است. در حال حاضر زنان بيشتري از كشورهاي كمتر توسعه‌یافته به كشورهاي توسعه‌یافته غربي و براي انجام‌ كارهايي كه زنان در كشورهاي توسعه‌یافته تمايلي براي انجام آن ندارند، مهاجرت مي‌كنند. سوم، به رسميت شناخته شدن نسبي حقوق و استقلال زنان در مقايسه با گذشته كه زنان خصوصاً در كشورهاي كمتر توسعه‌یافته، از حقوق و استقلال كمتري برخوردار بودند، از ديگر دلايل زنانه شدن مهاجرت در عصر حاضر است. و در نهايت افزايش فقر و نابرابري‌هاي اجتماعي در كشورهاي كمتر توسعه‌یافته و افزايش بيكاري در اين كشورها مي‌تواند توجیه‌کننده افزايش سهم زنان در مهاجرت‌هاي بين‌المللي باشد. مطالعات نشان می‌دهد که وقتی مردان به‌عنوان تأمین‌کننده اقتصادی دچار مشکل می‌شوند، زنان برای تأمین هزینه‌های خانواده خود وارد نیروی کار می‌شوند. زنان در كشورهاي كمتر توسعه‌یافته اغلب مهاجرت را انتخاب می‌کنند زیرا فشارهای اقتصادی آن‌ها را مجبور به مهاجرت می‌کند.

 نگاهي به سهم زنان در مهاجرت‌هاي بين‌المللي

زنان تقریباً نيمي از جمعيت مهاجران بين‌المللي در جهان را تشكيل مي‌دهند. افزايش سهم زنان در مهاجرت‌هاي بين‌المللي موجب ايجاد پديده‌اي به نام "زنانه شدن مهاجرت" شده است. دلايل مختلفي را مي‌توان براي زنانه شدن مهاجرت برشمرد. اول اينكه در هيچ دوره‌اي از تاريخ سهم زنان در مهاجرت‌هاي بين‌المللي به ميزان فعلي خود نرسيده است. از سال 1960 تا 2015 جمعيت مهاجران زن در دنيا بيش از دو برابر شده است. طي سه دهه گذشته نيز جمعيت مهاجران زن در دنيا با اندكي كاهش از حدود 49 درصد  در سال 1990 به حدود 47 درصد در سال 2019 رسيده است. دوم، افزايش تقاضاي فزاينده براي نيروي كار زن خصوصاً در بخش‌هاي مراقبتي، خدماتي و توليدي ازجمله مهم‌ترین دلايلي است كه موجب افزايش سهم زنان از مهاجرت‌هاي بين‌المللي شده است. در حال حاضر زنان بيشتري از كشورهاي كمتر توسعه‌یافته به كشورهاي توسعه‌یافته غربي و براي انجام‌ كارهايي كه زنان در كشورهاي توسعه‌یافته تمايلي براي انجام آن ندارند، مهاجرت مي‌كنند. سوم، به رسميت شناخته شدن نسبي حقوق و استقلال زنان در مقايسه با گذشته كه زنان خصوصاً در كشورهاي كمتر توسعه‌یافته، از حقوق و استقلال كمتري برخوردار بودند، از ديگر دلايل زنانه شدن مهاجرت در عصر حاضر است. و در نهايت افزايش فقر و نابرابري‌هاي اجتماعي در كشورهاي كمتر توسعه‌یافته و افزايش بيكاري در اين كشورها مي‌تواند توجیه‌کننده افزايش سهم زنان در مهاجرت‌هاي بين‌المللي باشد. مطالعات نشان می‌دهد که وقتی مردان به‌عنوان تأمین‌کننده اقتصادی دچار مشکل می‌شوند، زنان برای تأمین هزینه‌های خانواده خود وارد نیروی کار می‌شوند. زنان در كشورهاي كمتر توسعه‌یافته اغلب مهاجرت را انتخاب می‌کنند زیرا فشارهای اقتصادی آن‌ها را مجبور به مهاجرت می‌کند. 




- سهم زنان از مهاجران بين‌المللي طي سه دهه گذشته

منبع: (Gender Statistics database, 2021)



با این حال، نسبت زنان در میان مهاجران بین‌المللی به طور قابل توجهی در مناطق مختلف متفاوت است. از سال 1990، نسبت زنان مهاجر در همه مناطق به جز شرق آسیا و اقیانوس آرام افزایش یافته است. در اروپا و آسياي مركزي سهم زنان مهاجر اگرچه از سال 1990 با اندكي افزايش همراه شده اما در سال‌هاي اخير با اندكي كاهش نسبت به سال 1990 به 51.2 درصد رسيده است. در صحراي آفريقا، خاورميانه و شمال آفريقا و آسياي شرقي سهم زنان مهاجر با افزايش همراه بوده است و در آمريكاي لاتين اين سهم نيز تقريبا ثابت مانده است.



- سهم زنان از مهاجران بين‌المللي طي سه دهه گذشته به تفكيك مناطق جغرافيايي

منبع: (Gender Statistics database, 2021)


درآمد اقتصادي كشورها، عاملي تعيين‌كننده در افزايش يا كاهش سهم زنان مهاجر

از سال 2000 ميلادي سهم زنان مهاجر از مهاجران بين‌المللي براي كشورهاي كم درآمد و كشورهاي با درآمد پايين تر از متوسط با افزايش همراه بوده است. افزايش سهم زنان مهاجر در كشورهاي با درآمد كم و پايين تر از متوسط مي‌تواند نشان دهنده تلاش زنان (خصوصا زنان تحصيل‌كرده) براي تغيير طبقه اقتصادي و رهايي از محدوديت‌هاي اجتماعي از طريق مهاجرت باشد. اين درحالي است كه سهم زنان مهاجر در كشورهاي با درآمد متوسط و كشورهاي با درآمد بالاتر از متوسط با كاهش همراه بوده است.