بهرام صلواتی، تحلیلگرارشد مسائل مهاجرت در ماه گذشته در گفتگویی با خبرگزاری تسنیم بیان کرد:
مفهوم "فرار مغزها" یا "مهاجرت یکطرفه" مربوط به اواسط یا اواخر قرن بیستم است؛ در قرن 21 دیگر اصلاً مهاجرت یکطرفه معنا و مفهومی ندارد آنقدر ارتباطات، وسایل حمل و نقل، جریان آزاد اطلاعات و ... شکل گرفته است که همه کشورهای جهان اتباعی از آنها از کشور خارج میشود و از آنطرف نیز اتباع سایر کشورها وارد آن کشور خواهند شد
متاسفانه ما برای سرمایه انسانی قابل توجه در کشورمان، اصلاً برنامه مشخص و مدونی نداریم. در بسیاری از کشورها سرریز منابع انسانی خود را به خارج از کشور میفرستند و از عواید مالی آن یا برگشت این مهاجران نیروی انسانی به کشور استفاده میکنند که در واقع چرخش دانش و فناوری انجام میشود. به عنوان مثال در کشورهای چین و هند بسیاری از سرمایههای انسانی این دو کشور به خارج از کشور مهاجرت کرده اما در نهایت به داخل کشورشان بازگشتند و منشا خیر و ثمر برای کشور خود شدند.
علت نگاه منفی به جریان مهاجرت در ایران این است که فکری به حال آن نکردهایم و فقط منتظر این بودیم که سرمایههای انسانی از کشور خارج شده و خودشان نیز به کشور بازگردند! ضمن اینکه پدیده مهاجرت در ایران فرایندی خودکار و خودمحور است.
ما اتلاف مغزها هم در داخل و هم در خارج میتوانیم داشته باشیم، امروز کلی فارغالتحصیلان دانشگاهی داریم که هیچ برنامهای برای آنها تدارک دیده نشده است و عملاً انگار آنها همگی مهاجرت کردهاند.