گزارشهای منتشره بیانگر آن است که در سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ میلادی بیش از۴۸ هزار مهاجر و پناهجو اعم از زن، مرد و کودک در جهان کشته یا ناپدید شدهاند که در این مدت، مدیترانه با ۲۴ هزار قربانی، بیشترین شمار جانباختگان را به خود اختصاص داده و سهم آمریکا ۸۰۰ قربانی در هر سال است.
در حالی دادههای آماری از مرگ ۷۵.۰۰۰ مهاجر در جهان طی سالهای بعد از ۱۹۹۶ تا کنون خبر میدهند که از سال ۲۰۱۴ به طورمتوسط سالانه ۴.۰۰۰ مرگ و میر در مسیرهای مهاجرت در سراسر جهان ثبت شدهاست. با این حال، تعداد مرگهای ثبت شده تنها یک برآورد حداقلی را نشان میدهد اما بیشتر مرگ و میر مهاجران در سراسر جهان ثبت نشده و شمار آن به طور دقیق مشخص نیست.
ثبت مرگ و میر و ناپدید شدن مهاجران در سطح جهانی توسط پروژه «مهاجران گمشده» زیر نظر «سازمان بینالمللی مهاجرت» (IOM) از اول ژانویه ۲۰۱۴ انجام گرفتهاست. بر پایه یافتههای این سازمان، بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ بیش از ۴۸.۰۰۰ مهاجر اعم از زن، مرد و کودک کشته یا ناپدید شدهاند(شکل زیر).
در این ارتباط بیان چند نکته ضروری است: داده ها از منابع مختلفی از جمله مقامات محلی، نظرسنجیها، مصاحبه با بازماندگان، سازمانهای غیردولتی و گزارشهای رسانهای جمعآوری شده اند. دادهها تنها برآوردهای حداقلی هستند و جامعیت دادهها بر اساس منطقه متفاوت است؛ ارقام هم شامل اجساد پیدا شده و هم مهاجرانی است که گم شده اند و گمان میرود، مرده باشند؛ ارقام مربوط به مرگ ومیرهایی است که در جریان مهاجرت رخ دادهاست و غیره.
دریای مدیترانه مرگبارترین مسیر برای مهاجران
بر پایه گزارش وبسایت آماری «استاتیستا»، تنها در سال ۲۰۱۶ شمار مهاجران کشته شده در مدیترانه به ۸ هزار نفر میرسید. این رقم در سالهای ۲۰۱۷، ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ میلادی به ترتیب حدود ۶.۲۰۰، ۴.۷۰۰ و ۱.۶۰۰ مورد بود (نمودار زیر). امسال (۲۰۲۲) نیز ۸۴۰ مهاجر در دریای مدیترانه جان خود را از دست دادهاند و این نشان میدهد باوجود کاهش شمار قربانیان اما این روند کماکان ادامه دارد.
همچنین بر پایه نتایج پروژه مهاجران گمشده، از بین بیش از ۴۸.۲۰۰ مهاجر کشته و مفقودی بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ در سراسر جهان، اکثریت قریب به اتفاق این مرگ ومیرها یعنی ۲۳.۹۷۰ مورد در دریای مدیترانه اتفاق افتادهاست. مسیر مدیترانه مرکزی از شمال آفریقا به سمت ایتالیا و تا حدی مالت بیشترین تعداد مرگ و میر و ناپدید شدن گزارش شدهاست.
چندین منطقه دیگر جهان نیز از سال ۲۰۱۴ شاهد هزاران مرگ در طول مهاجرت بودهاند. بیش از ۱۱.۴۰۰ مرگ در سراسر قاره آفریقا ثبت شده که بسیاری از آنها در مسیرهای عبوری در سراسر صحرا و در مسیر دریایی از غرب آفریقا به اسپانیا رخ دادهاست. همچنین مرگ بیش از ۴.۶۸۰ نفر در جریان مهاجرت به آسیا از سال ۲۰۱۴ ثبت شده که اغلب به مهاجرت روهینگیا از میانمار مرتبط است.
در مجموع، تعداد مرگ و میرها در قاره آفریقا اخیرا به میزان قابل توجهی کاهش یافتهاست در حالی که در قاره آمریکا، این تعداد در حال افزایش است. بسیاری از مهاجران در مرزهای آمریکا قربانی میشوند؛ مهاجرانی که بیشتر آنها از مکزیک، السالوادور، گواتمالا و هندوراس به سمت ایالات متحده حرکت میکنند.
گذر از رودخانه مرگ در آمریکا
اداره گمرکات و حفاظت مرزی آمریکا (CBP) به تازگی اعلام کرده که شمار مهاجران جان باخته که در سال جاری میلادی قصد ورود به خاک این کشور را داشتند به رقم بی سابقه نزدیک به ۸۰۰ نفر رسیدهاست. البته تقریبا ۶۰ درصد از این مرگ ومیرها در مرز بین مکزیک و ایالات متحده ثبت شدهاست.
در سه دهه گذشته، هزاران نفر در تلاش برای ورود به ایالات متحده از مکزیک، بیشتر به دلیل کم آبی یا غرق شدن در رودخانه «ریو گرانده» واقع در ایالت تگزاس (سومین رود بزرگ آمریکا که از هر دو کشور آمریکا و مکزیک میگذرد) جان خود را از دست دادهاند.
از گرفتاری در مانش تا قربانیان قاره سیاه
کانال مانش یکی از پر ترددترین مسیرهای کشتیرانی جهان است و آبهای منطقه امواج نیرومندی دارد. قایقهای پلاستیکی و ناامنی که مملو از سرنشین هستند به زحمت میتوانند در برابر این امواج مقاومت کنند. از این رو همواره شاهد غرق شدن مهاجرانی هستیم که تلاش دارند از شمال فرانسه و از طریق کانال مانش خود را به بریتانیا برسانند.
کانال مانش و حوادثی که در پی تلاش مهاجران برای سفر به سواحل بریتانیا در این گذرگاه روی میدهد همواره از محورهای تنش و اختلاف میان پاریس و لندن بودهاست. مقامات بریتانیا تلاشهای انجام شده از جانب فرانسه برای کنترل و مهار این بحران را به رغم پرداخت کمکهای مالی انجام شده ناکافی میدانند.
دریای مدیترانه همچنان مرگبارترین مکان برای مهاجران در سراسر جهان است. باوجود کاهش تعداد پناهجویان و مهاجرانی که طی چند سال اخیر از دریای مدیترانه عبور میکنند، تلفات عبور از این مسیر بالاست.
تارنمای شبکه خبری «فاکس نیوز» در این باره به رکورد ۷۸۲ مرگ مهاجران در سال جاری اشاره کرد و نوشت: در ماه ژوئن گذشته اجساد ۵۳ مهاجر در یک تریلی واقع در سن آنتونیو ایالت تگزاس کشف شد، اوایل ماه جاری میلادی نیز ۱۳ مهاجر که قصد عبور از رودخانه «ریو گرانده» واقع در ایالت تگزاس داشتند، جان باختند. همچنین تنها در ماه سپتامبر ۳۰ مهاجر که قصد عبور از مرز و ورود به آمریکا را داشتند، جان باختهاند.
دادههایی که در ۱۵ سال اخیر به دست آمده حاکی از آن است که (به استثنای سال ۲۰۰۵) در سال ۲۰۱۲ شاهد بیشترین تعداد مهاجران قربانی در قلمرو ایالات متحده بودهایم که به ۴۶۳ نفر یعنی معادل مرگ ۵ مهاجر در هر ۴ روز میرسید. تنها در سال ۲۰۰۵ مرگ و میر مهاجران بیشتر بود و شمار آنها ۴۹۲ مورد ثبت شدهاست. در آن سال اما گشت مرزی بیش از سه برابر بیشتر از سال ۲۰۱۲، مهاجران را دستگیر کرد چرا که جمعیت مهاجر در آن سال بسیار بیشتر بود.
امروزه بخش بزرگتری از جمعیت مهاجری که آمریکا را هدفگذاری کردهاند، قربانی میشوند. همان طور که تارنمای شبکه خبری «فاکس نیوز» چند روز پیش اشاره کرده، رکورد قربانیان شکسته شده و شمار کشتهها و مفقودان به۷۸۲ مورد در سال جاری رسیدهاست.
ضمن اینکه بقایای کشف شده مهاجران که اکنون به هزاران نفر می رسد، ناشناس مانده و احراز هویت نشدهاند. مقامات محلی در شهرستان «بروکس» ایالت «تگزاس» تخمین میزنند که هزینههای مواجهه با این اجساد از جمله هزینههای تست دیانای و کالبدشکافی، بالغ بر صدها هزار دلار در سال میرسد.
بنابراین گزارش در سال جاری میلادی تاکنون بیش از ۲ میلیون برخورد با مهاجران (غیر قانونی) در مرزهای آمریکا رخ دادهاست. این آمار شامل برخورد با ۲۰۸ هزار مهاجر در ماه گذشته میلادی بودهاست که نسبت به ماه اوت سال ۲۰۲۰ حدود ۳۱۷ درصد و نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۱۹ میلادی ۲۳۳ درصد افزایش نشان میدهد.
در پایان باید گفت، مهاجران و پناهجویان در حالی آمریکا و اروپا را به عنوان مقصد سفر خود برمیگزینند ودر این مسیر جان خود را از دست میدهند که سیاستهای غرب آنها را در چنین وضعیت دشواری قرار دادهاست. کمتر کشوری را در جهان میتوان یافت که از گزند تحریمها و اشغالگریهای اروپا و آمریکا در امان بودهباشد؛ اقدامات زورگویانهای که باعث شکلگیری موجهای مختلف پناهجویی و مهاجرتی از نقاط مختلف جهان همچون آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین باشیم.