مقایسه وضعیت کشورهای مختلف
جذب دانشجویان بین‌المللی علاوه بر اینکه باعث تکثر فرهنگی جامعه شده و به رشد کیفیت علمی دانشگاه‌‌‌ها کمک میکند، می‌تواند درآمدهای اقتصادی قابل‌‌‌توجهی برای کشور و دانشگاه میزبان داشته باشد و میزان اشتغال را در کشور بهبود بخشد. به همین دلیل همه کشورها در دو حوزه مهاجرت و آموزش‌‌‌عالی، قوانین و سیاست‌های تسهیل‌‌‌کننده‌‌‌ای را برای تشویق دانشجویان به تحصیل در کشور خود تدوین می‌کنند. برای مثال ترکیه، مالزی و عربستان به عنوان کشورهای مسلمان و آسیایی در این زمینه پیشتاز بوده‌‌‌اند؛ ترکیه در سال‌های اخیر با سیاست‌های مهاجرتی و آموزشی مناسب توانسته بیش از ۱۲۵هزار دانشجوی بین‌المللی جذب کند؛ مالزی ۸۲هزار دانشجو و همچنین عربستان ۷۳هزار دانشجو جذب کرده‌‌‌اند. این در حالی است که ایران با داشتن تعداد زیادی دانشگاه با کیفیت تنها ۲۰هزار دانشجو جذب کرده است.
شیوه‌‌‌های جذب دانشجو
جذب دانشجویان بین‌المللی برای تحصیل در دانشگاه، شیوه‌‌‌های گوناگون و متنوعی دارد. در گزارشی که در سال ۲۰۱۸ توسط موسسه (Intead) منتشر شده، ۸۸ شیوه جذب دانشجو را به دانشگاه‌‌‌ها معرفی کرده است. اما اگر بخواهیم به‌‌‌صورت مختصر اهم شیوه‌‌‌های جذب دانشجویان بین‌المللی را معرفی کنیم، چهار شیوه عمده را می‌توان نام برد.
جذب دانشجو توسط دانشگاه: در این روش دانشگاه با استفاده از رسانه‌‌‌های مجازی و پخش بروشورهای تبلیغاتی و همچنین حضور در نمایشگاه‌‌‌های بین‌المللی، خود را به متقاضیان تحصیل معرفی میکند. در این روش دانشگاه باید همیشه برای تبلیغات و شرکت در نمایشگاه‌‌‌ها برنامه مشخص داشته باشد و هزینه کند. جذب دانشجو توسط واسطه‌‌‌ها: در روش دوم افراد غیرمتخصص که به دلایلی همچون تجارت و گردشگری به کشورهای دیگر رفت و آمد دارند، برای کسب درآمد و دریافت کمیسیون از دانشگاه‌‌‌ها، اقدام به معرفی دانشجو می‌کنند. در این روش به‌‌‌دلیل عدم‌دانش و صلاحیت واسطه‌‌‌ها، کیفیت جذب هم برای دانشگاه و هم برای دانشجو بسیار پایین است.
جذب دانشجو توسط دانشجویان و فارغالتحصیلان: دانشجویان بین‌المللی و فارغالتحصیلان با معرفی متقاضیان جدید از کشور خود می‌توانند از تخفیف شهریه تحصیلی و منافع دیگر برخوردار شوند. در این روش با توجه محدود بودن فعالیت دانشجویان، تعداد دانشجوی جذب شده محدود است. جذب دانشجو از طریق موسسات حرفه‌‌‌ای جذب دانشجو: این موسسات که با نظام آموزش‌‌‌عالی کشور مقصد آشنایی کامل دارند متقاضیان را برای انتخاب دانشگاه و رشته تحصیلی مناسب راهنمایی می‌کنند. اگرچه انتخاب شیوه جذب دانشجو به سیاست‌های آموزش‌‌‌عالی و سیاست‌های علمی و اقتصادی دانشگاه‌‌‌ها وابستگی بالایی دارد اما می‌توان مناسب‌‌‌ترین شیوه جذب را استفاده از موسسات جذب دانشجو دانست.
وضعیت ایران
در ایران در سال‌های اخیر توجه به جذب دانشجویان بین‌المللی شدت گرفته است که از جمله دلایل اصلی آن تاکید سند نقشه جامع علمی کشور بر بین‌المللی شدن دانشگاه‌‌‌ها و همچنین قانون ششم توسعه است. در قانون ششم توسعه، هدف‌‌‌گذاری ۷۵هزار نفر دانشجوی بین‌المللی در سال ۱۴۰۰ مورد تاکید قانون‌گذار بوده است. این در حالی است که با احتساب افغانستانی- ایرانی‌‌‌های دانشجو در ایران و همچنین طلاب جامعه‌المصطفی تعداد کل دانشجویان بین‌المللی به حدود ۵۷هزار نفر می‌‌‌رسد. با توجه به عقب بودن قابل‌توجه میزان جذب دانشجو در ایران نسبت به اهداف قانون مذکور؛ شتاب‌دهی در جذب دانشجوی بین‌المللی ضرورت دارد. به این ترتیب می‌توان بهترین شیوه جذب دانشجوی بین‌المللی در ایران را استفاده از موسسات جذب دانشجو دانست، چراکه دانشگاه‌‌‌های ایران باید بتوانند تعداد بالایی دانشجوی بین‌المللی جذب کنند ضمن اینکه کیفیت این دانشجویان هم از اهمیت بالایی برخوردار است. دانشجویی که با کیفیت پایین جذب دانشگاه شود، به احتمال زیاد در سال‌های بعد، از تحصیل در دانشگاه انصراف می‌دهد. موضوعی که در سال‌های اخیر گریبان‌‌‌گیر بعضی از دانشگاه‌‌‌های علوم‌‌‌پزشکی و مهندسی در ایران بوده است. نبود موسسات رسمی جذب در ایران و استفاده دانشگاه‌‌‌ها از واسطه‌‌‌ها برای جذب دانشجو باعث عدم‌راهنمایی و مشاوره مناسب متقاضی شده که در ادامه به نارضایتی دانشجو از دانشگاه و در نتیجه تخریب چهره نظام آموزش ایران منجر شده است. با توجه به تجربه کشورهای موفق در زمینه جذب دانشجو با استفاده از موسسات جذب و همچنین تجربه تلخ چندساله دانشجویان و دانشگاه‌‌‌های ایران از عدم‌فعالیت رسمی موسسات جذب در ایران به سازمان‌های سیاستگذار در این زمینه به‌‌‌خصوص سازمان امور دانشجویان توصیه می‌شود هرچه زودتر برای سامان‌‌‌دهی این موسسات و حمایت از فعالیت آنها آیین‌‌‌نامه‌‌‌ای با مشارکت تمامی ذی‌نفعان و بازیگران این حوزه به‌‌‌خصوص دانشگاه‌‌‌های دولتی، علوم پزشکی و آزاد و همچنین موسساتی که به صورت غیررسمی در این حوزه فعالیت دارند تدوین کنند. البته ذکر این نکته ضروری است که تدوین آیین‌‌‌نامه به معنای ایجاد شرایط و موانع سخت‌‌‌گیرانه در این حوزه نیست (از جمله اجبار به دریافت مجوز فعالیت). بلکه هدف از تدوین آیین‌‌‌نامه ایجاد فضایی حقوقی برای فعالیت شفاف، غیرانحصاری و رقابتی این موسسات است.
