طبق برآورد سازمان بین المللی مهاجرت (IOM) کشور ایران میزبان 951 هزار پناهنده و بین 1.5 تا 2 میلیون مهاجر افغانستانی فاقدمدرک می باشد که همه ساله هزاران نفر از این مهاجران فاقدمدرک در حال جابجایی بین ایران و افغانستان هستند. از جمله مهمترین دلایل بازگشت این مهاجران در سال های اخیر، تحریم های اقتصادی علیه ایران و کاهش ارزش ریال در برابر ارزهای خارجی است که بخصوص مهاجران افغانستانی که بصورت فصلی و موقت در ایران مشغول به کار بودند را بیشتر از دیگر مهاجران تحت تأثیر قرار داده است.

آمارهای ارائه شده توسط سازمان بین المللی مهاجرت حاکی از این است که از ابتدای ژانویه سال 2019 تا اواخر دسامبر همین سال، میزان بازگشت مهاجران فاقد مدرک افغانستانی در مقایسه با سال 2018 کاهش 38 درصدی داشته است. به طوری که در سال 2019 تعداد 476 هزار و 887 مهاجر افغانستانی فاقد مدرک، به صورت داوطلبانه یا بالاجبار کشور ایران را به مقصد وطن خود ترک کردند. بیش از نیمی از بازگشت این مهاجران (معادل 251 هزار و 830 نفر) در نیمه دوم سال 2019 به وقوع پیوسته است. این در حالی است که در سال 2018 تعداد مهاجران افغانستانی بازگشتی به وطن برابر با 773 هزار و 125 نفر بوده است. بیشترین آمار بازگشت مهاجران افغانستانی از ایران در ماه آوریل اتفاق افتاده است که در این ماه حدود 53 هزار و 898 مهاجر فاقدمدرک افغانستانی به کشور خود بازگشته­اند و کمترین میزان بازگشت در ماه فوریه با 24 هزار و 71 نفر به وقوع پیوسته است. نمودار زیر آمار بازگشت مهاجران افغانستانی فاقد مدرک در سال های 2018 و 2019 را به تفکیک ماه (میلادی) نشان می دهد:

لازم به توضیح است که با توجه به دلایل مختلف اقتصادی و اجتماعی تعداد زیادی از مهاجران افغانستانی بین ایران و افغانستان در حال جابجایی هستند که اغلب آنها به منظور اشتغال وارد ایران می شوند و بخش عمده ای از درآمد خود را به خانواده و یا نزدیکان خود ارسال می نمایند. در حالی که در سال 2018 بیشترین تعداد بازگشت مهاجران فاقد مدرک افغانستانی از ایران ثبت شد اما مجددا در سال 2019 تعداد مهاجران بازگشتی با کاهش مواجه شده و به سطح سال­های قبل از 2018 رسید.