فرزندان فارسی‌زبانانی که در اروپا یا امریکا بزرگ می‌شوند به چه زبانی صحبت می کنند؟ (پیرامون اهمیت زبان مادری در کنار زبان‌های غالب)

فاصله گرفتن کودک با زبان مادری پدیده‌ای است که بسیاری از والدین با آن رو به رو هستند. فرزندان فارسی‌زبانانی که در اروپا یا امریکا بزرگ می‌شوند و درس می‌خوانند معمولا فارسی ضعیف‌تری نسبت به هم‌سالان خود در ایران دارند.

بسیاری از کودکان به دلایل مختلف در فرهنگ و کشوری غیر از سرزمین مادری خود زندگی و تحصیل می‌کنند. از طرف دیگر روند جهانی‌شدن، رقابت و تلاش برای دستیابی به فرصت‌های تحصیلی و شغلی در کشورهای پیشرفته هم باعث شده که کودکان حتی در کشور خود وارد مدارس بین‌المللی شوند و به این ترتیب با زبان مادری خود هرچه بیشتر فاصله بگیرند. با توجه به لزوم آموزش زبان مادری، مدارس امروزه تلاش می‌کنند ساعاتی را به آن اختصاص دهند اما زبان غالب که اکثر اوقات زبانی قدرتمندتر است، به مرور زبان مادری را به حاشیه می‌برد.

ضعف در زبان مادری تنها یک ضعف زبانی نیست. بلکه پیامدهایی همچون فاصله گرفتن با والدین، غریبه بودن نسبت به جمع‌ همسالان مسلط به آن زبان و نداشتن ارتباط با فرهنگ سرزمین مادری را در پی دارد. برای برخی افراد این موضوع دغدغه به حساب می‌آید و به دنبال هرچه کمتر کردن این فاصله هستند و برای برخی چندان مسئله مهمی به شمار نمی‌آید. اما چرا باید به این موضوع توجه کرد؟

تحقیقات بسیاری نشان می‌دهند که تسلط به زبان مادری به رشد خلاقیت و نیز یادگیری به زبانی دیگر بسیار کمک می‌کند. مهارت‌هایی همچون درک مطلب، تحلیل موضوعات و سپیدخوانی( درک مطالبی که به طور مستقیم در یک متن و یا گفتگو مطرح نشده‌اند) در زبان دوم در دانش‌آموزانی که زبان مادری خود را بهتر می‌دانند پیشرفت سریع‌تری دارد. در واقع زبان مادری در یادگیری این مهارت‌ها مانند یک پیش زمینه در ذهن عمل می‌کند. کودک با تطبیق موضوعات میان زبان دوم و زبان مادری‌اش به درک و کشف می‌رسد.

یکی از اشتباهات رایج در والدین مهاجر و یا والدینی که فرزند خود را در مدارس چندزبانه ثبت نام می‌کنند، صحبت کردن با کودک به زبان غالب محیط است. زبانی که خود والدین در آن کامل و گویشور نیستند. این موضوع باعث ضعف کودک در زبان‌آموزی می‌شود و بر خلاف انتظار در هیچ یک از زبان‌ها( نه زبان مادری و نه زبان غالب محیط) کامل نخواهد بود.

زبان ابزار تفکر و احساس است. نداشتن این ابزار به طور مناسب، منجر به ضعف مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی کودک می‌شود.

پایه قوی در زبان مادری باعث می‌شود که دانش‌آموز زبان‌های دیگر را هم سریع‌تر بیاموزد. در واقع زبان مادری بستری را در ذهن فراهم می‌کند که زبان‌های دیگر در مقایسه با آن تحلیل و آموخته می‌شوند.

متن کامل را در میدان بخوانید