(مهاجرت 4/4 میلیون نفر در 5 سال)

? بر اساس تازه‌ترین گزارش مرکز آمار ایران در فاصله سال‌های 1390 تا 1395 نزدیک به 4.4 میلیون نفر مهاجرت کرده‌اند که تنها مبدأ 2.6 درصد آنها خارج از کشور بوده است و 97 درصد در داخل کشور جابه‌جا شده‌اند.

? مهاجرت داخلی و خارجی

در فاصله سال‌های 1390 – 1385 درمجموع 5 میلیون و 534 هزار و 666 نفر وارد کشور شده یا در داخل کشور جابه جا شده‌اند. از این تعداد، محل اقامت قبلی 5 میلیون و 89 هزار و 354 نفر (92 درصد)، داخل کشور، 102 هزار و 519 نفر(1.9 درصد) خارج از کشور بوده و342 هزار و 793 نفر (2.6 درصد) نیز محل اقامت قبلی خود را اظهار نکرده‌اند.

? 97 درصد جابه‌جایی داخلی

اما در فاصله سال‌های 95 – 1390 تعداد 4 میلیون و 300 هزار و 988 نفر وارد کشور شده یا در داخل کشور جابه جا شده‌اند. از این تعداد، محل اقامت قبلی 4 میلیون و 177 هزار و 679 نفر (97 درصد)، داخل کشور، 110 هزار و 829 نفر (2.6 درصد)خارج از کشور بوده و 12 هزار و 480 نفر معادل 3 درصد نیز محل اقامت قبلی خود را اظهار نکرده‌اند.

? شهرها، مقصد 83 درصد مهاجران

طبق گزارش مرکز آمار ایران از مجموع کل مهاجران، 3 میلیون و 564 هزار و 735 نفر (82.9 درصد) به نقاط شهری و 736 هزار و 253 نفر (17.1 درصد)به نقاط روستایی وارد شده‌اند.

? رشد مهاجرت معکوس

همچنین از مجموع مهاجران داخلی این دوره 2 میلیون و 852 هزار و 349 نفر برابر با 68.3 درصد از شهر به شهر، 608 هزار و 31نفر (14.6 درصد) از روستا به شهر(مهاجرت معکوس)، 210 هزار و 210 هزار و 383 نفر (5 درصد) از روستا به روستا و 916 هزار و 506 506 نفر (12.1 درصد) از شهر به روستا مهاجرت کرده‌اند. بدین ترتیب همچنان شهرها برای جذب مهاجر جذابیت دارند، اما با تغییراتی که در اقتصاد ایجاد شده است، روند مهاجرت معکوس به روستاها نیز تقویت شده است به طوری که 14.6 درصد مهاجران از شهر به روستا رفته‌اند.

? مهاجرپذیرها و مهاجر فرست‌ها

در فاصله 5 ساله مورد بررسی بیش از 2 میلیون نفر در میان استان‌های کشور جابه جا شده‌اند که حدود یک چهارم از این مهاجرت‌ها (25 درصد) به مقصد استان تهران انجام شده است. استان‌های البرز، اصفهان و خراسان رضوی به ترتیب پس از استان تهران قرار می‌گیرند. بررسی مقاصد مهاجرت در میان استان‌ها رابطه مستقیمی با احتمال یافتن شغل، میزان رفاه و وجود مراکز تحصیلی در هراستان دارد.

در زمینه مهاجران خارج شده از استان‌ها نیز همچنان استان تهران با 17 درصد در رتبه نخست قرار دارد و پس از آن، استان‌های خوزستان، خراسان رضوی و البرز قرار دارند. از سوی دیگر استان‌های سمنان، البرز و یزد بیشترین مهاجرپذیری و استان‌های لرستان و چهارمحال و بختیاری بیشترین مهاجرفرستی را داشته‌اند.

? به ازای هر 100 زن، 106 مرد مهاجر

بر اساس نتایج سرشماری 1395 طی دوره زمانی 95-1390 از مجموع بیش از 4.3 میلیون نفری که مهاجرت کرده‌اند، 2 میلیون و 210 هزار و 387 نفر مرد و 2 میلیون و 90 هزار و 601 نفر زن بوده‌اند، در نتیجه نسبت جنسی مهاجران 105.7 به‌دست می‌آید. به‌عبارتی در برابر هر 100 زن حدود 106 مرد مهاجر در کل کشور وجود داشته است و سهم مردان بیشتر از زنان بوده است.

? جوانان ریسک پذیر

ترکیب سنی مهاجران نشان می‌دهد که بالاترین سهم مهاجران متعلق به گروه‌های سنی 24 ـ20 و 29 ـ25 ساله است.

همچنین بالاترین سهم برای مردان مربوط به گروه‌های سنی 24 ـ20 و 34ـ30 ساله و برای زنان مربوط به گروه‌های 24 ـ20 و 29ـ25 ساله بوده است. در مجموع 90 درصد از مهاجران زیر 45 سال و 10 درصد بالای 45 سال هستند.

? متأهل‌ها در صدر مهاجرها

توزیع نسبی مهاجران 10 ساله و بیشتر نشان می‌دهد، 62.9 درصد دارای همسر، 33.5 درصد هرگز ازدواج نکرده، 1.8 درصد بی‌همسر بر اثر طلاق، 1.7 درصد بی‌همسر بر اثر فوت همسر و 0.1 درصد وضع زناشویی را اظهار نکرده‌اند. این مقادیر برای غیرمهاجران 10 ساله و بیشتر به ترتیب 63.9، 30.1، 1.7، 4.3 و0.02 درصد بوده است. مقایسه وضع زناشویی مهاجر و غیرمهاجر بیانگر آن است که درصد غیرمهاجر دارای همسر بیشتر از مهاجر دارای همسر بوده است، ولی مهاجر هرگز ازدواج نکرده، بیشتر از غیرمهاجر هرگز ازدواج نکرده بوده است، همچنین غیرمهاجران بی‌همسر بر اثر فوت بیشتر از مهاجران بی‌همسر بر اثر فوت بوده است. در سایر گزینه‌ها تفاوت بارزی وجود ندارد.

? 36 درصد مهاجران تحصیلات عالی دارند

توزیع نسبی مهاجران 6 ساله و بیشتر نشان می‌دهد، 94.6 درصد باسواد و 5.4 درصد بی‌سواد هستند و از میان باسوادان، 7.15 درصد ابتدایی، 16.2 درصد راهنمایی، 9.2 درصد متوسطه، 22.6 درصد دیپلم یا پیش دانشگاهی، 36.1 درصد تحصیلات عالی و 0.2 درصد سایر دوره‌های تحصیلی داشته‌اند.

? 90 درصد مهاجران شاغلند

توزیع نسبی مهاجران 10 ساله و بیشتر کشور نشان می‌دهد، از بین مهاجران فعال، 10.9 درصد بیکار و 89.1 درصد شاغل هستند این مقادیر برای غیرمهاجران به ترتیب 12.7 و 87.3 درصد است.

برای مهاجران غیرفعال نیز، 42.7 درصد محصل، 46.4 درصد خانه دار، 4.9 درصد دارای درآمد بدون کار و 5.9 درصد نیز سایر موارد بوده است. براین اساس درصد بیکاری در بین مهاجران کمتر از غیرمهاجران بوده است. برای افراد غیرفعال نیز در بین مهاجران درصد بیشتری محصل هستند در صورتی که غیرمهاجران سهم بیشتری از خانه‌داری را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین درصد بیکاری در بین زنان دو برابر مردان بوده و در بین غیرمهاجران بیشتر از مهاجران بوده است.

? برش دلایل مهاجرت

مطالعه علت مهاجرت در سرشماری 1390 نشان می‌دهد که بعد از پیروی از خانوار، دستیابی به مسکن مناسب و جست‌و‌جوی کار برای مردان مهم‌ترین علت‌های مهاجرت محسوب می‌شوند و چون اکثریت مردان سرپرست خانوار هستند، خانوار نیز به تبعیت از آنان اقدام به مهاجرت می‌کنند. بنابراین همین مسأله باعث دامن زدن به مشکل مسکن و اشتغال و تشدید نیازهای این دو بخش در مقصد خواهد شد. به اعتقاد کارشناسان درکنار موارد گفته شده، متمرکز بودن مراکز تحصیلی، درمانی، مراکز دولتی و رفاه بالاتر در شهرهای بزرگ همچنان موتور محرک مهاجرت محسوب می‌شود.