معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری اخیرا در خصوص وضعیت مهاجرت پرستاران، اظهار کرد: آمار مهاجرت تقریبا مشابه سال گذشته و حدود ۲۰۰۰ نفر سالانه و به طور میانگین ۲۰۰ پرستار در هر ماه است. بخشی از مهاجرت به دلیل انگیزه خدمتی است که همکاران توقع دارند به نسبت خدمات ارزنده و وزینی که به واسطه کسب دانش و مهارت ارائه می‌دهند به همان نسبت مورد لطف قرار گیرند؛ اما متاسفانه در این زمینه ضعف داریم و همکاران ما گله‌مند هستند.معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری با اشاره به اینکه پرستاران هنوز ریالی بابت تعرفه گذاری خدمات پرستاری دریافت نکرده‌اند، گفت: این موضوع سبب گلایه‌مندی پرستاران می‌شود و این درحالی است که پرستاران ما حتی بیش از ظرفیت خود کار می‌کنند که این موضوع سبب فرسودگی آنها می‌شود.

این درحالی است که برخی شهر‌ها مانند مناطق اطراف تهران و مناطق مرکزی کشور، مانند جنوب کرمان از نظر نسبت تعداد تخت به جمعیت وضعیت خوبی ندارند. در طبقه بندی جهانی، ایران در کنار کشور‌هایی همچون جامائیکا، بوتان، بوتسوانا، اردن، مصر و زیمباوه قرار می‌گیرد. این در حالی است که کشور‌هایی نظیر موناکو، آلمان، اوکراین، بلاروس با بیش از ۸ تخت بیمارستانی به ازای هر هزار نفر از این حیث بالاترین رتبه‌ها را در سطح جهان به خود اختصاص داده‌اند.

این شاخص برای کشور‌های عضو اتحادیه اروپا معادل با ۵.۴ تخت به ازای هر هزار نفر است و براساس آمار در سال ۱۳۹۴ بیمارستان‌های استان تهران با ۲۲.۱ درصد، استان خراسان رضوی با ۸.۴ درصد، و استان فارس با ۸.۱ درصد از بیشترین تخت بیمارستانی در سطح کشور برخوردار هستند.

در مقابل نیز چابهار با جمعیت ۳۰۰ هزار نفر نیازمند بیش از ۶۰۰ تخت بیمارستانی است، ولی کمتر از ۲۰۰ تخت دارد و سرانه تخت بیمارستانی در آذربایجان‌غربی ۱.۴ به ازای هر یک‌هزار نفر است. سرانه تخت بیمارستانی در قزوین ۹/۰ به ازای هر هزار نفر جمعیت است که این میزان یک‌سوم حد استاندارد است و استان مرکزی با یک میلیون و ۴۱۴ هزار نفر جمعیت دارای هزار و ۹۴۵ تخت است. سرانه تخت‌های بیمارستانی در خراسان شمالی ۶/۱ درصد بالاتر از سرانه کشوری است. سرانه تخت‌های بیمارستانی در استان کرمان ۱.۷ نسبت به جمعیت آن است.

اما بحران نبود تعداد کافی تخت بیمارستانی و درمانگاه در مناطق محروم تنها مشکل جدی پیش روی سیستم خدمات درمانی در کشور نیست و بحرانی دیگر که شاید کمتر کسی تصور می‌کرد روزی دامنگیر ایران شود حالا نزدیک‌تر از همیشه پیش روی کشور است.

بحران منابع انسانی اکنون بیشتر از همیشه خود را به در داخل شبکه بهداشت و درمان کشور به رخ می‌کشد.

از سوی دیگر این آمار‌های نامتناسب با استاندارد‌های جهانی در حالی ارائه می‌شوند که به گفته «محمد شریفی مقدم» دبیرکل خانه پرستار هم‌اکنون صد‌هزار فارغ‌التحصیل رشته پرستاری بیکار هستندو در مقابل مراکز درمانی در ایران به صد و پنجاه هزار پرستار نیاز دارند. او هم چنین از افزایش ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصدی مهاجرت پرستاران خبر داده است.

محمد شریفی مقدم می‌گوید که ١۵ سال از زمان تصویب قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری سپری شده و هنوز به مرحله اجرا نرسیده است. این شرایط در حالی است که عده پرستاران نسبت به بیماران بسیار کم است. وضع در شهر‌های دورافتاده و فقیر به مراتب بدتر است و وزارت بهداشت قادر به جذب نیرو نیست.

«حمیدرضا عزیزی»، معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری در شهریور سال جاری و در رابطه با معضل کمبود پرستار در ایران گفت که وزارت بهداشت در چهار سال گذشته جذب نیروی مناسبی نداشته در حالی که بیمارستان‌ها با کاهش عده پرستاران به دلایل مختلف از جمله بازنشستگی، موارد استعلاجی، مهاجرت و بسیاری علل دیگر روبه رو بوده‌اند. به گفته او، استاندارد در برخی نقاط دنیا چهار پرستار به ازای یک تخت است: «ما در پایین‌ترین حد استاندارد ۲،۵ پرستار به ازای هر تخت را در نظر گرفتیم که حتی به این عدد هم نرسیدیم». رقمی که به گزارش ایسنا در مناطق محروم از این نیز کم‌تر و حدود ۰،۸ به ازای هر تخت است. وی هم چنین در ادامه نیز گفته بود که «این عدد در شهر‌های محروم نظیر زاهدان به ۰،۵ رسیده است که یک فاجعه خواهد بود.»

درحالی که برخی آمار مهاجرت پرستاران را بیش از این می دانند اما حتی اگر فرض کنیم سالیانه تنها 2000 پرستار کشور را ترک می‌کنند، اما باز مساله کمبود پرستار و کادر درمان در شبکه بهداشت اکنون آن چنان به ما نزدیک است که با چشم غیرمسلح و بدون هیچ نوع دوربین بدبینی و خوش بینی نیز قابل رویت باشد. این مساله مهم که ایران نسبت به میانگین جهانی تخت بیمارستانی در وضعیت نابه سامان تری است اصلا بر کسی پوشیده نیست. میانگین جهانی تعداد تخت بیمارستانی به ازای هر هزار نفر جمعیت برابر با ۳.۱ است و این رقم برای کشور ما برابر با ۱.۸ تخت بیمارستانی به ازای هر هزار نفر است. بین سال‌های ۹۰ تا ۹۷ تعداد تخت‌های فعال کشور از ۱۰۸ هزار و ۲۱۵ تخت به ۱۴۰ هزار و ۸۵۹ تخت پس از اجرای طرح تحول نظام سلامت رسیده است.

در همین حال حمیدرضا عزیزی درباره آخرین اخبار پیرامون اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، گفت: علی‌رغم اینکه مسئولین وزارتی از جمله وزیر محترم بهداشت در شهریور ماه قول داده بودند که پرداختی بر اساس قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری را تا آخر همان ماه به حساب پرستاران واریز کنند، اما تا این لحظه هنوز ریالی بابت تعرفه گذاری خدمات به پرستاران پرداخت نشده است و ما شدیدا از این موضوع گله‌مند هستیم؛ این امر باید در وزارت بهداشت و بدنه دولت رفع شود.وی افزود: مقرر شده بود بودجه قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری به مجموعه وزارت بهداشت و سازمان بیمه سلامت داده شود که بر اساس پیگیری‌های ما مشخص شد علی‌رغم گذشت هشت ماه از سال ۱۴۰۱ سازمان برنامه و بودجه هنوز مبلغی پرداخت نکرده است. همکاران ما در سطوح کلان شورای‌عالی نظام پرستاری و... شدیدا از این موضوع گلایه دارند. همه ما به وضعیت اقتصادی و معیشتی کشور آگاه هستیم و معتقدیم سازمان برنامه و بودجه در زمینه پرداختی‌های قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری به پرستاران کم لطفی کرده‌اند.

معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری با انتقاد از برخی کم‌توجهی‌ها در سازمان برنامه و بودجه نسبت به اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، برغم گذشت دو سال از دستور مقام معظم رهبری، ابراز امیدواری کرد با وجود برخی مقاومت‌ها در بدنه وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی، تا قبل از روز پرستار سال جاری که حدود یک ماه تا آن زمان باقی مانده، اتفاقات خوبی در این زمینه رخ دهد.

او تاکید کرد: به نظر می‌رسد برخی از مسئولین اراده‌ای به اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری ندارند و علی‌رغم اینکه در دو سال و نیم گذشته شدیدترین فشارها بر جامعه پرستای وارد شد و همکاران ما با قدرت در عالم‌گیری کووید۱۹ به مردم خدمت کردند، اما باز این بی‌مهری صورت گرفت.

از طرفی در ناآرامی‌های اخیر نیز بار اورژانس‌ها و بیمارستان‌ها سنگین‌تر شده و همکاران ما باز هم با تمام توان خدمت دادند، اما متاسفانه این قانون مترقی اجرایی نشده است که به نظر ما این امر کم لطفی است.

عزیزی درباره وضعیت پرداخت مطالبات پرستاران، ‌تصریح کرد: برخی از دانشگاه‌ها نزدیک یک سال تاخیر در پرداخت کارانه‌ها دارند. میانگین عدم پرداخت مطالبات دانشگاه‌های علوم پزشکی به همکاران ما (عمدتا کارانه) حدود هشت ماه است؛ هرچند که شاید در نقطه‌ای میزان عدم پرداخت مطالبات کمتر از این باشد اما آنها هم با روش سنتی احتساب کارانه از جزء حرفه‌ای پرداخت‌هایی داشته‌اند. این درحالی است که پرستاران ما در وضعیتی کار می‌کنند که نسبت پرستار به تخت در کشور در مقایسه با جهان بسیار پایین است و اخیرا در جلساتی که با مدیران پرستاری شهر تهران داشتیم، مشخص شد حتی در تهران هم نسبت «یک پرستار به ازای یک تخت» را نداریم و این در شرایطی است که استاندارد ما ۲.۵ پرستار به ازای هر تخت بیمارستانی است و این نشان می‌دهد که پرستاران ما حتی بیش از ظرفیت خود کار می‌کنند. این موضوع سبب فرسودگی پرستاران می‌شود و این مردم هستند که به دنبال آن نمی‌توانند خدمت مناسب دریافت کنند.

وی درخصوص وضعیت مهاجرت پرستاران، اظهار کرد: آمار مهاجرت تقریبا مشابه سال گذشته و حدود ۲۰۰۰ نفر سالانه و به طور میانگین ۲۰۰ پرستار در هر ماه است. بخشی از مهاجرت به دلیل انگیزه خدمتی است که همکاران توقع دارند به نسبت خدمات ارزنده و وزینی که به واسطه کسب دانش و مهارت ارائه می‌دهند به همان نسبت مورد لطف قرار گیرند؛ اما متاسفانه در این زمینه ضعف داریم و همکاران ما گله‌مند هستند.