مهاجرت های تحصیلی و دانشجویی
یکی از محورهایی که رصدخانه مهاجرت ایران به صورت متمرکز روی آن کار می‌کند، مهاجرت نخبگان و دانشجویان است. این مسئله همواره مورد توجه اقشار مختلف، اعم از عامه مردم؛ سیاستمداران؛ دانشگاهیان و اهالی صنعت بوده است. در این بین، رصدخانه مهاجرت ایران نقش اصلی خود را سیاست‌پژوهی و مشاوره به نهادهای تصمیم‌گیر و سیاستگذار در این حوزه می‌داند و در کنار این نقش، فعالیت‌های دیگری نیز جهت اثرگذاری هر چه بیش‌تر در این حیطه انجام می‌دهد. مهم‌ترین فعالیت‌های رصدخانه در محور مهاجرت نخبگان و دانشجویان به شرح ذیل است:
- تدقیق آمار و اطلاعات مرتبط: متاسفانه علی رغم اهمیت این موضوع، آمار و اطلاعات مربوط به مهاجرت نخبگان و دانشجویان به صورت منسجم و با استفاده از منابع داخلی گردآوری نشده و هیچ پایگاه داده متمرکزی که بتواند مورد استفاده پژوهشگران و سایر افراد قرار گیرد در این خصوص وجود ندارد. در حال حاضر منبع اصلی آمارهای مهاجرت دانشجویی گزارش‌های خارجی است؛ که استفاده از آن‌ها در این راستا لازم اما غیرکافی است. رصدخانه مهاجرت ایران یکی از نقش‌های خود را تدقیق و پالایش آمار و اطلاعات این حوزه می‌داند.
- رصد وضعیت جهانی مهاجرت نخبگان و دانشجویان : یکی از لوازم سیاستگذاری مناسب در این حوزه، بررسی جریان مهاجرت‌های دانشجویی در سطح بین‌المللی و سیاست‌های کشورها در این خصوص است. رصدخانه، بررسی و تحلیل به روز وضعیت جهانی مهاجرت‌های دانشجویی را از وظایف خود می‌داند.
- رصد گزارشات بین‌المللی در حوزه مهاجرت نخبگان و دانشجویان : بررسی و تحلیل گزارشات بین‌المللی منتشره در این حوزه، در کنار اهداف پژوهشی و آموزشی، به منظور بررسی وضعیت جهانی و هم‌چنین بررسی وضعیت ایران در آینه گزارشات بین‌المللی انجام می‌گیرد.
- پژوهش: حکمرانی و سیاستگذاری مناسب در حوزه مهاجرت نخبگان و دانشجویان نیازمند پژوهش‌های کاربردی و بنیادی در این حوزه است. به همین منظور متناسب با نیاز و شرایط روز پژوهش‌هایی با روش‌شناسی مقتضی توسط رصدخانه مهاجرت ایران اجرا می‌شود. اولین طرح پژوهشی رصدخانه در این حوزه “پیمایش سنجش میل به مهاجرت در پی تحولات اقتصادی سال 1397 در میان دانشجویان و فارغ‌التحصیلان 1390 و بعد از آن” بوده است.
- آموزش: یکی از فعالیت‌های رصدخانه برگزاری نشست‌ها و دوره‌های آموزشی در حوزه مهاجرت نخبگان و دانشجویان است. این برنامه‌ها به گفتمان‌سازی در این حوزه و ارتقای فضای پژوهشی آن کمک می‌کنند. از جمله این برنامه‌ها می‌توان به برگزاری اولین مدرسه تابستانی تخصصی کشور در مهاجرت‌های بین‌المللی در خرداد 1398 اشاره کرد؛ که یکی از سه محور اصلی آن مهاجرت نخبگان و دانشجویان است.
- ترویج: رصدخانه، ارتباط با دانشجویان و نخبگان و افزایش اگاهی و اطلاعات مهاجرتی آنان را یکی از نقش‌های خود می‌داند و از خروجی پژوهش‌ها و مطالعات خود به عنوان محتوای ترویجی استفاده می‌کند.
